Na początek zadajmy pytanie – czym jest upadłość?
Celem postępowania upadłościowego jest zapewnienie ochrony dłużnikowi przed wierzycielami poprzez umożliwienie mu spłaty zadłużenia w ramach ustalonego planu i umorzenie zobowiązań w niespłaconej części.
Aby to osiągnąć sąd powołuje syndyka, który dokonuje oceny sytuacji majątkowej dłużnika i opracowuje plan spłaty jego zobowiązań.
W dzisiejszych czasach coraz częściej mamy do czynienia ze zjawiskiem upadłości konsumenckiej. Inflacja oraz liczne lockdowny na przestrzeni lat 2020-2023 nie poprawiły sytuacji finansowej państwa i jego obywateli, wiele dużych, średnich i małych przedsiębiorców musiało w tym czasie zamknąć swoje biznesy, aby nie popaść w jeszcze większe długi. Na przestrzeni tych lat możemy zauważyć znaczny wzrost wniosków o upadłość konsumencką. Według Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej w roku 2021 upadłość konsumencką ogłosiło 12,2 tyś. osób, natomiast w 2022, 1052 osób.
Spadek ten może wynikać z faktu, że w grudniu 2021 roku zostały zmienione przepisy dotyczące składania wniosku o upadłość konsumencką teraz wniosek można składać wyłącznie internetowo przez Krajowy Rejestr Zadłużonych.
Upadłością konsumencką nazywamy sytuację, w której przedsiębiorca czy osoba fizyczna nie są w stanie już więcej spłacać swoich długów. Jest to proces oddłużania upadłego i polega on na zaspokojeniu, poprzez upłynnienie majątku dłużnika wszystkich wierzycieli. Pomimo licznych podobieństw pomiędzy upadłością osób fizycznych a firm, istnieją między nimi istotne różnice, którym przyjrzymy się poniżej.
Upadłość konsumencka osób fizycznych jest procesem prawnym, w ramach którego dłużnik (osoba fizyczna), składa wniosek do właściwego sądu rejonowego o ogłoszenie upadłości. Podczas postępowania upadłościowego sąd przydziela upadłemu syndyka, którego zadaniem jest spieniężenie, zabezpieczenie majątku oraz zaspokojenie wierzycieli dłużnika. Głównym cele upadłości konsumenckiej jest danie szansy na spłatę długów, czyli oddłużenie oraz otrzymanie “nowego startu” finansowego.
Podczas postępowania upadłościowego dłużnik musi przedstawić przed sądem swoje wszelkie aktywa, pasywa oraz dochody przed sądem. Na podstawie tych danych oraz listy wierzycieli przygotowanej przez syndyka, sąd opracowuje plan spłaty długów. Podczas tworzenia takiego planu sąd bierze pod uwagę, przede wszystkim możliwości finansowe dłużnika oraz jego aktualne zarobki.
Wiemy już czym jest upadłość konsumencka osób fizycznych możemy przejść do różnic między upadłością osób fizycznych a firm.
Główną różnicą między upadłością konsumencką a upadłością firm jest fakt, że upadłość konsumencka dotyczy jednej osoby fizycznej, podczas gdy upadłość firm dotyczy działalności gospodarczej prowadzonej przez jednostkę (spółki osobowe oraz spółki kapitałowe).
Upadłość firm, w większości przypadków to ostateczne rozwiązanie w przypadku nieradzenia sobie z długami. Właściciele firm decydują się na ten krok w ostateczności, gdy nie widzą już więcej rozwiązań, aby wyciągnąć swój biznes z długów. W przypadku upadłości firm, sąd lub organ upadłościowy zajmuje się rozwiązaniem działalności gospodarczej i podziałem jej aktywów w celu spłaty długów u wierzycieli.
Kolejną różnicą między upadłością osób fizycznych a firm jest sposób rozpatrywania wniosków. W przypadku upadłości osoby fizycznej, dłużnik składa wniosek do sądu, który podejmuję decyzję o ogłoszeniu upadłości, natomiast w przypadku upadłości firm, wniosek, który składa były przedsiębiorca jest weryfikowany również przez sąd lub organ upadłościowy. Znaczną różnicę możemy zauważyć w sposobie analizowania sytuacji upadłego. W przypadku osób fizycznych sąd bierze pod uwagę ich majątek, natomiast w przypadku byłych firm czy przedsiębiorców sąd decyduje o upadłości na podstawie szczegółowej analizy finansowej i sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa. Wiąże się to również z odpowiedzialnością finansową. W przypadku upadłości osób fizycznych, długi osoby fizycznej są ściśle powiązane z majątkiem dłużnika. Natomiast, gdy mamy do czynienia z upadłością firmy, długi obejmują z reguły majątek firmy, a nie majątek osobisty. Należy również wspomnieć, że firma, która boryka się z problemami finansowymi i niewypłacalnością może skorzystać z możliwości restrukturyzacji. Sam proces restrukturyzacyjny ma za zadanie zapobiec ogłoszenia przez firmę upadłości konsumenckiej.
Restrukturyzacja polega również na tym, że po przedstawieniu planów restrukturyzacji przedsiębiorstwa możliwe jest zawarcie ugody z wierzycielami.
Restrukturyzacja przedsiębiorstwa jest przeznaczona nie tylko dla spółek osobowych takich jak: spółka jawna, komandytowa czy komandytowo-akcyjna, ale również dla jednoosobowej działalności gospodarczej. Celem upadłości jest przede wszystkim pomoc dłużnikowi, tak aby ten mógł wyjść z przysłowiowego “dołka finansowego” i zacząć od nowa swoje życie. W sprawach związanych z upadłościami warto sięgnąć po pomoc specjalisty, adwokata czy radcy prawnego, który wytłumaczył cały proces związany z postępowaniem upadłościowym oraz pomorze przejść tą drogę.
Upadłość konsumencka różni się od upadłości przedsiębiorcy tym, że dotyczy ona osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej, natomiast upadłość przedsiębiorcy dotyczy osoby prawnej, takiej jak spółka cywilna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, bądź też osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. Innymi słowy, upadłość konsumencka dotyczy osoby, która jest zadłużona, ale nie prowadzi działalności gospodarczej, natomiast upadłość przedsiębiorcy dotyczy przedsiębiorcy, który jest zadłużony i prowadzi działalność gospodarczą. W wyjątkowych przypadkach osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą od reformy z grudnia 2020 roku może ogłosić upadłość na zasadach przewidzianych dla konsumenta o czym tutaj (już to opisałem na stronie).
Najlepiej skorzystać z pomocy wykfalifikowanego radcy prawnego lub adwokata, gdy tylko zaczniemy rozważać możliwość złożenia wniosku o głoszenie upadłości przedsiębiorcy lub konsumenta.
Pamiętajmy, że cały proces upadłości niesie za sobą wiele konsekwencji. W Internecie wiele osób uważa się za tzw. ekspertów z zakresu prawa upadłościowego, jednak nawet jeżeli faktycznie taką wiedzę posiadają, tylko radca prawny lub adwokat zapewniają należytą ochronę praw upadłego w toku toczącego się postępowania.
Adwokat lub radca prawny nie tylko może reprezentować Cię w sądzie czy przed syndykiem, ale także będzie udzielał informacji na temat twojej aktualnej sytuacji.
Co do zasady celami postępowania upadłościowego jest oddłużenie upadłego oraz zaspokojenie interesów wierzycieli. W związku z tym sąd ustala plan spłaty pozwalający w jak najszerszym stopniu spłacić długi przy jednoczesnym zapewnieniu dłużnikowi i jego rodzinie godnych warunków egzystencji.
Jeżeli dłużnik nie dopuścił się rażących zaniedbań w powstaniu zaległości finansowych, plan spłaty ustalany jest na okres nie przekraczający 36 miesięcy.
Może zdarzyć się jednak, że dochody dłużnika lub jego potrzeby finansowe nie pozwalają na ustalenie planu spłaty nawet z najmniejszą możliwą miesięczną ratą. W takiej sytuacji z pomocą przychodzi nam instytucja opisana w art. 49116 Prawa upadłościowego, który stanowi „Sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.”
Jeżeli przypuszczasz, że w twojej sprawie zachodzą przesłanki do oddłużenia bez ustalania planu spłaty koniecznie skorzystaj z pomocy radcy prawnego lub adwokata. Prawnik pomoże Ci zebrać odpowiednie dowody na wykazanie, że w twojej sytuacji zasadnym jest ogłoszenie upadłości bez ustalania planu spłaty i przedstawi je sądowi.
Jeżeli masz wątpliwości co do tego czy oddłużenie bez planu spłaty znajdzie zastosowanie w twojej sprawie skontaktuj się z nami. Wyjaśnimy Ci wszystko przy dobrej kawie ;).
Jeżeli jesteś mieszkańcem gminy miasta Toruń lub powiatu toruńskiego, twoją sprawę o ogłoszenie upadłości konsumenckiej będzie rozpoznawał V Wydział Gospodarczy Sądu Rejonowego w Toruniu. Sąd Rejonowy w Toruniu ze względu na właściwość miejscową rozpoznaje także sprawy dłużników zamieszkałych w Aleksandrowie Kujawskim, Brodnicy, Chełmnie, Golubiu-Dobrzyniu, Grudziądzu, Lipnie, Radziejowie, Rypinie, Toruniu, Wąbrzeźnie i Włocławku.
Kancelaria Radcy Prawnego i Mediatora Paweł Wielkanowski mieści się na terenie Torunia, świadczy jednak usługi na rzecz klientów w całej Polsce, w tym także z wykorzystaniem najnowocześniejszych narzędzi do prowadzenia konsultacji na odległość.
W czasach narastającego kryzysu ekonomicznego i szalejącej inflacji coraz więcej osób ma problem z płynnym regulowaniem swoich zobowiązań. Może okazać się, że zaciągnięte długi przekraczają nasze możliwości zarobkowe, finanse stają się wtedy problemem spędzającym nam sen z oczu.
Samodzielna walka z takimi problemami może mocno przytłoczyć i spowodować, że zanim podejmiemy próby rozwiązania problemu, ucierpi nasze życie zawodowe i prywatne.
Jest to błąd, gdyż pomoc czeka na wyciągnięcie ręki!
Jeżeli grozi Ci niewypłacalność jak najszybciej zgłoś się po poradę do prawnika – radcy prawnego lub adwokata. W większości przypadków zwłoka będzie działała na twoją niekorzyść!
Pamiętaj, aby na konsultację zabrać wszystkie dokumenty dotyczące sprawy, pozwoli to prawnikowi na sprawne dokonanie oceny twojej sytuacji.
Radca prawny lub adwokat podczas konsultacji zweryfikuje czy w twojej sprawie istnieją podstawy do ogłoszenia upadłości konsumenckiej.
Jeżeli przesłanki są spełnione prawnik przygotuje w twoim imieniu wniosek o ogłoszenie upadłości w którym dokładnie opisze twoją sytuację życiową, wyjaśniając przyczyny powstania niewypłacalności. Gdy wniosek o upadłość zostanie prawidłowo przygotowany sąd ogłosi twoją upadłość jako osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Od tego momentu dłużnik staje się upadłym. Bardzo ważne jest, aby na tym etapie nadal korzystać z pomocy radcy prawnego lub adwokata specjalizującego się w sprawach z zakresu prawa upadłościowego. Tylko wtedy będziesz mieć pewność, że wniosek zostanie sporządzony prawidłowo.
Po ogłoszeniu upadłości skończą się telefony wierzycieli i egzekucje prowadzone przez komorników sądowych. Twoim majątkiem zacznie zarządzać syndyk masy upadłościowej. Syndyk odbiera dochody upadłego i wypłaca mu środki niezbędne do zaspokojenia jego potrzeb życiowych. W imieniu upadłego rozmawia także z wierzycielami. Skończą się więc nieprzyjemne telefony wierzycieli!
Na dalszym etapie postępowania syndyk masy upadłościowej sporządzi projekt planu spłaty, który zostanie ostatecznie ustalony przez sąd.
Plan spłaty bierze pod uwagę stopień zadłużenia Upadłego, a także jego możliwości finansowe i stopień zawinienia w powstaniu długów. Jeżeli dłużnik nie przyczynił się w sposób rażący do doprowadzenia do staniu niewypłacalności plan spłaty zostanie ustalony na okres maksymalnie 3 lat. Wysokość kwot ujętych w planie spłaty zależne są od możliwości zarobkowych Upadłego, jego stanu zdrowia a także liczby osób pozostających na jego utrzymaniu.
Po zakończeniu okresu ustalonego w planie spłaty staniesz się wolnym człowiekiem, a pozostałe zobowiązania zostaną umorzone!
Upadłość konsumencką może ogłosić osoba fizyczna (człowiek), która nie prowadzi działalności gospodarczej lub zawodowej. W praktyce dotyczy to osób, które w sposób znaczący są zadłużone i nie są w stanie same spłacić swojego długu, bądź długów.
Na samym wstępie warto zaznaczyć, że na koszt upadłości konsumenckiej składają się: opłata sądowa, koszty postępowania upadłościowego, wynagrodzenie syndyka oraz pełnomocnika (radcy prawnego lub adwokata):
Koszty postępowania upadłościowego:
Koszty syndyka:
Koszty pomocy prawnej:
Do najczęstszych długów, których możemy się pozbyć poprzez upadłość konsumencką zaliczamy:
Są również takie długi, których nie możemy umorzyć przez upadłość konsumencką.
Do takich długów zaliczamy: alimenty czy kary orzeczone przez sąd.
W prawie upadłościowym istnieje możliwość ubiegania się o ogłoszenie upadłości przez sąd właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika. Główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika jest jednoznaczny z miejscem wykonywania działalności.
Zaś dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, takim ośrodkiem jest miejsce ich zwykłego pobytu. W związku z tym obywatel Ukrainy może złożyć wniosek o upadłość konsumencką, jeżeli spełnia określone wymagania.
Postępowaniem upadłościowym nazywamy procedurę, która reguluje zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od dłużników. Ideą postępowania upadłościowego jest zaspokojenie wierzycieli dłużnika poprzez spieniężenie jego majątku i spłatę jego zobowiązań. Postępowanie upadłościowe możemy podzielić na dwa tryby: uproszczony, który dotyczy głównie osób fizycznych oraz zwykły, który obowiązuje przedsiębiorców.
Tryb uproszczony jest najczęściej spotykaną formą ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Dotyczy on najczęściej osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Cechą charakterystyczną postępowania upadłościowego w trybie uproszczonym jest duża elastyczność oraz zasadniczo krótszy czas trwania postępowania. Tryb uproszczony prowadzi w dużej mierze syndyk masy upadłościowej, który jest nadzorowany przez sąd upadłościowy. Rolą syndyka jest zabezpieczenie majątku, spieniężenie, a następnie zaspokojenie wszystkich wierzycieli dłużnika. To syndyk wybiera sposób likwidacji masy upadłościowej oraz sporządza jednocześnie listę wierzytelności czy plan spłaty wierzycieli. Warto również zaznaczyć, że podczas postępowania upadłościowego w trybie uproszczonym nie bierze udziału sędzia komisarz, jak ma to miejsce w trybie zwykłym.
Tryb zwykły przede wszystkim jest skierowany do przedsiębiorców oraz spółek kapitałowych. Decyzje o wyborze trybu podejmuje sąd się w chwili ogłoszenia upadłości. Postępowanie upadłościowe w trybie zwykłym charakteryzuje się większym sformalizowaniem oraz jest ono bardziej czasochłonne w porównaniu do trybu uproszczonego. W przeciwieństwie do postępowania uproszczonego w trybie zwykłym występuje osoba sędziego komisarza, który ma za zadanie kierować całym postępowaniem a co za tym idzie nadzorować prace syndyka. Rolą sędziego komisarza jest również sporządzenie odrębny listy wierzytelności oraz planu podziału pieniędzy ze spieniężenia masy upadłościowej.
W przypadku postępowania upadłościowego warto zasięgnąć opinii adwokata lub radcy prawnego w celu uniknięcia dodatkowych kosztów oraz uzyskania cennych porad w przypadku składania wniosku jak i całego procesu związanego z postępowaniem upadłościowym.
Obecny stan prawny nie zabrania zaciągania nowych zobowiązań kredytowych osobom, które są w trakcie postępowania upadłościowego. W praktyce jednak jest zgoła inaczej. W rzeczywistości osoba, która dopiero co ogłosiła upadłość konsumencką nie jest w stanie dysponować swoim majątkiem. Wynika to z faktu, że podczas postępowania upadłościowego, dłużnik zrzeka się na czas trwania postępowania prawa do dysponowania swoim majątkiem. Masa upadłościowa znajduje się wówczas w rękach syndyka, który ją
spieniężania w celu zaspokojenia wierzycieli dłużnika. Dłużnik nie może więc bez zgody sądu zaciągnąć nowych zobowiązań.
Istotną kwestią jest również stanowisko banku co do osób, które są w trakcie postępowania upadłościowego. Banki bardzo rzadko przyznają kredyty upadłym. Przy składaniu wniosku kredytowego korzystają one z danych Biura Informacji Kredytowej (BIK), w której znajdują się takie informacje jak: ilość zaciągniętych kredytów czy informacja dotycząca czy dana osoba jest w trakcie postępowania upadłościowego. Często właśnie przez tą informację wniosek kredytowy jest z automatu odrzucany. Każda z upadłości jest odnotowywana nie tylko w BIK, ale również w Krajowym Rejestrze Zadłużonych i widnieje tam przez 10 lat.
W postępowaniu upadłościowym sąd wyznacza syndyka masy upadłościowej, który przejmuje piecze nad majątkiem upadłego. Zadaniem syndyka jest zabezpieczenie oraz spieniężenie majątku dłużnika tak aby zaspokoić wszelkich jego wierzycieli. Po ogłoszeniu upadłości syndyk zajmuje wszelkie dochody upadłego w tym także pensję czy emeryturę. Wyznaczona przez sąd część pensji dłużnika jest przekazywana przez pracodawcę do masy upadłościowej. Pozostała część jest przekazywana do dyspozycji upadłego w celu zapewnienia podstawowych środków do życia.
Syndyk może zając dochód pochodzący z umowy o pracę czy zlecenie, renty, emerytury, a także dochód wynikający z wynajmu.
Nie może natomiast zająć dochodu z tytułu: alimentów, świadczeń rodzinnych, diety, dodatków emerytalnych (13,14 emerytura) czy stypendiów.
Kodeks pracy, Prawo upadłościowe oraz Prawo cywilne ściśle określają wysokość wynagrodzenia jaką może zająć syndyk w przypadku postępowania upadłościowego. Gdy dłużnik jest zatrudniony na umowę o pracę, syndyk zajmie co do zasady połowę jego wynagrodzenia, natomiast gdy posiada on dodatkowo zobowiązania w postaci alimentów syndyk będzie mógł wtedy zając 60 % wynagrodzenia upadłego. W przypadku emerytury, syndyk może zająć 25% wynagrodzenia z tytułu emerytury. Wysokość takiego potrącenia jest liczona od kwoty brutto.
Wyłączenie jakiegokolwiek przedmiotu ruchomego w tym samochodu z masy upadłościowej co do zasady nie jest możliwe. Kodeks postępowania cywilnego wychodzi jednak naprzeciw i wskazuje pewne wyjątki od reguły w jakich możemy wyłączyć samochód czy też inny przedmiot ruchomy z masy upadłościowej. Wszelkie wyłączenia muszą być uzasadnione szczególną sytuacją upadłego.
Samochód jak i inne rzeczy ruchome mogą być wyłączone z masy upadłościowej, ale pod warunkiem, że są one niezbędne do normalnego funkcjonowania.
Określa nam to szczegółowo art. 829 kodeksu postępowania cywilnego, w którym zawarte wszelkie przypadki, w jakich możemy wyłączyć daną rzecz z masy upadłościowej. Jeżeli zatem dłużnik jest osoba posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności i potrzebuje samochodu do realizacji podstawowych czynności, na podstawie art. 829 pkt.9 może złożyć wniosek Ustawy prawo upadłościowe o wyłączenie samochodu z masy upadłościowej. Podstawą do złożenia wniosku mogą być także szczególne potrzeby osób pozostających pod opieką upadłego.
Syndyk jest organem postępowania upadłościowego i tak jak każdy inny organ nie może działać dobrowolnie czy wobec swojego uznania. Podjęcie czynności jak i zaniechania czynności przez syndyka może być zaskarżone do sądu upadłościowego. Skargę może złożyć dłużnik, wierzyciel bądź też osoba trzecia, której prawo zostało naruszone przez czynności syndyka.
W art. 491(12a) Ustawy prawo upadłościowe szczegółowo jest opisany tryb i terminy wnoszenia skarg. Powinno się je wnosić w terminie siedmiu dni od dnia dokonania czynności lub zaniechania czynności przez syndyka. Taką skargę wnosi się bezpośrednio do syndyka, któremu zarzucono uchybienie w jego działaniach. Następnie ma on trzy dni na uzasadnienie zaskarżonej czynności i przekazanie skargi do sądu. Po uzyskaniu uzasadnienia skargi sad ma siedem dni na rozpoznanie owej skargi i wydanie odpowiedniego polecenie syndykowi.
We wniosku o upadłość konsumencką należy m.in. wskazać takie informacje jak:
– Czy jest osobą fizyczną?
– Czy prowadził bądź prowadzi działalność gospodarczą?;
– Dokładne miejsce zamieszkania;
– Wskazanie numeru PESEL;
– Informacje, gdzie znajduje się cały majątek dłużnika.
Podczas sporządzania wniosku o upadłość konsumencką warto jest zasięgnąć porady radcy prawnego czy adwokata, który nie tylko może pomóc dłużnikowi w napisaniu wniosku, ale również w całym procesie jakie niesie za sobą postępowanie upadłościowe.
Upadłością konsumencką nazywamy procedurę sądową, której celem jest oddłużenie osoby, która nie radzi sobie ze spłatą swoich zobowiązań. Coraz częściej mamy do czynienia z upadłością konsumencką osób pobierających świadczenia emerytalne. W polskim prawie nie ma szczególnie określonych osób, które mogą ogłosić upadłość. Emeryt może ogłosić upadłość, jeżeli spełnia wymogi określone przez prawo upadłościowe. W chwili, gdy osoba składa wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej musi liczyć się z tym, że cały jej majątek jakim dysponuje zostanie na czas trwania postępowania przekazany syndykowi, który będzie nim rozporządzał. Zadaniem syndyka jest zabezpieczenie oraz spieniężenie majątku w taki sposób, żeby zaspokoić wierzycieli dłużnika. Majątek wchodzi wtedy, w skład masy upadłościowej.
Syndyk nie ma prawa zająć całej emerytury jaką dysponuje dłużnik. Osoba upadła musi posiadać pieniądze, dzięki którym będzie w stanie zaspokoić swoje podstawowe potrzeby życiowe. Zgodnie z art. 139 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych “po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych – podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141”. Oznacza to, że Syndyk nie może zająć więcej niż 25% świadczenia emerytalnego. Wysokość potrącenia jest ustalona w brutto.
Ciekawą kwestią jest również 13 oraz 14 emerytura, które są świadczeniem socjalnym dla emerytów. Zgodnie z prawem z dodatkowego rocznego świadczenia nie można dokonać potrąceń i egzekucji. W tej sytuacji syndyk nie może włączyć tego świadczenia do masy upadłościowej.
W przypadku ogłoszenie upadłości konsumenckiej warto zasięgnąć specjalistycznej rady radcy prawnego, który pomoże w napisaniu dokładnego wniosku o wszczęcie procesu upadłościowego oraz wytłumaczy krok po kroku etapy i procesy jakie za sobą ciągnie upadłość.
Osoby, które chcą ogłosić upadłość często myślą, że upadłość konsumencka może być ogłoszona wyłącznie w kraju, w którego dłużnik jest obywatelem. Zgodnie z art. 19 ust. 1 i 1a Ustawy Prawo Upadłościowe, który wskazuje nam, że “sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika”.
Głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich. Z tego, że dłużnik, który przebywa za granicą tymczasowo może ogłosić upadłość konsumencką w sytuacji, gdy jest zameldowany stale na terenie Polski, gdzie płaci oraz ma cały swój majątek. W takim przypadku wniosek o upadłość konsumencką, dłużnik może złożyć do sądu polskiego.
Trochę inaczej wygląda sytuacja, gdy dłużnik przebywa i pracuje na terenie kraju Unii Europejskiej. W takiej sytuacji, gdzie wnioskodawca nie posiada majątku na terenie Polski może złożyć wniosek o upadłość konsumencką w kraju, w którym jest zameldowany. Należy pamiętać, że w takim przypadku będzie stosowane wtedy prawo państwa, w którym wniosek został złożony.
Aby uzyskać upadłość konsumencką przez polskiego dłużnika należy spełnić jeden z najważniejszych warunków – wykazać, że faktycznie ma miejsce stałego pobytu, w danym kraju płaci podatki, ma konto bankowe itp. W przypadku braku wykazania stałego pobytu sąd państwa, w którym jest złożony wniosek może go odrzuci.
Jeżeli dłużnik posiada konto bankowe za granicą a jest w trakcie trwania postępowania upadłościowego podlega konto to podlega włączeniu do masy upadłościowej. Syndyk może zając, wtedy 50% całego majątku dłużnika. Warto również wspomnieć, że dłużnik jest zobowiązany do wykazania całego swojego majątku tego zagranicznego również. W przypadku zatajenia, którejś z części majątku postępowania upadłościowe może zostać umorzone w rezultacie tego upadły zostanie pozbawiony szans na oddłużenie.
Przyjrzyjmy się teraz jak wygląda sytuacja dłużników w poszczególnych krajach należących do Unii Europejskiej.
Według art. 3 ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2015/848 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego w przypadku wszczęcia postępowania upadłościowego w jednym z krajów Unii Europejskiej skutki ogłoszenia upadłości mają miejsce w każdym państwie członkowskim, nie tylko w tym w którym się ją ogłosi. Jeżeli upadły ogłasza upadłość w danym państwie Unii to ogłoszenie upadłości będzie skuteczne w każdym z krajów członkowskich.
Według danych statystycznych najwięcej polskich obywateli zamieszkuje w krajach takich jak: Niemcy, Francja, Irlandia, Czechy czy Wielka Brytania. W każdym z tych krajów sytuacja ogłoszenia upadłości jest nieco inna i dotyczy innych podmiotów niż w Polsce. Przyjrzyjmy się więc kto może wszcząć postępowanie upadłościowe i jakie przesłanki musi spełniać w poszczególnych krajach.
Postępowanie upadłościowe w Niemczech może zostać wszczęte wobec osoby fizycznej jak i prawnej nawet jeżeli ta prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową niesamodzielną. Postępowanie upadłościowe możemy również wszcząć do majątku spółki, która nie posiada osobowości prawnej (spółka komandytowa lub jawna).
Postępowanie upadłościowe wszczyna się tylko i wyłącznie na wniosek a nie z urzędu. Wniosek jest składany bezpośrednio przez dłużnika bądź wierzyciela. W przypadku, gdy wierzyciel składa wniosek o upadłość dłużnika musi on odpowiednio wykazać istnienie przesłanek upadłości oraz wierzytelności wobec dłużnika. Inaczej wygląda sprawa ze spółkami kapitałowymi, albowiem organy owej spółki mają za zadanie złożyć wniosek o upadłość, gdy spółka staje się niewypłacalna. Gdy organy spółki nie zrobią tego, wierzyciel ma prawo zaskarżenia oraz ubiegania się o odszkodowanie.
Do masy upadłościowej tak samo jak w prawie polskim zaliczamy majątek dłużnika w chwili wszczęcia postepowania oraz majątek, który nabył w toku postępowania upadłościowego. Prawo niemieckie przyznaje również co do zasady syndykowi masy upadłościowej uprawnienia do zarządzania majątkiem upadłego.
We Francji mamy kilka typów postępowań, które mają za zadanie pomóc osobą fizycznym czy prawym w przypadku niewypłacalności. Postępowanie ochronne, naprawcze czy likwidacyjne można wszcząć wobec osoby fizycznej, która prowadzi niezależną działalność gospodarczą oraz dowolnej osoby prowadzącej działalność rzemieślniczą, handlową lub rolną. Postępowaniem upadłościowym może zostać objęta osoba prowadząca działalność na własny rachunek.
Osoby prawne, które spełniają określone warunki również mogą złożyć wniosek o wszczęcie postępowania upadłościowego. Do tej grupy podmiotów zalicza się: spółki prawa handlowego, spółki prawa cywilnego, grupy interesu gospodarczego, stowarzyszenia, związki zawodowe, stowarzyszenia zawodowe bądź branżowe lub rady zakładowe.
Podmioty prawa prywatnego niemające osobowości prawnej, takie jak spółki joint venture lub spółki w organizacji, nie mogą być przedmiotem postępowania upadłościowego.
Z postępowaniem ochronnym mamy do czynienia wtedy, gdy dłużnik ma trudności ze spłacaniem długów, ale z tym wyjątkiem, że nie doszło jeszcze do niespłacania należności. Postępowanie naprawcze natomiast wszczyna się wtedy, gdy dłużnik nie jest już w stanie spłacać swoich wierzycieli z bieżących aktywów. Celem tego postępowania jest utrzymanie działalności gospodarczej dłużnika a co za tym idzie miejsc pracy. Przedsiębiorca musi w ciągu 45 dni od zaprzestania płatności złożyć wniosek o postępowanie naprawcze. Postępowanie likwidacyjne wszczyna się wtedy, gdy przedsiębiorca zaprzestał z płatnościami a sytuacja, w której się znajduje uniemożliwia wszczęcie postępowania naprawczego.
W postępowaniu ochronnym wniosek może złożyć tylko i wyłącznie dłużnik, natomiast w postępowaniu naprawczym czy likwidacyjnym taki wniosek może być złożony przez dłużnika, wierzyciela lub prokuratora, jednak pod warunkiem, że w danej sprawie nie toczy się postępowanie pojednawcze.
Postępowanie upadłościowe obejmuje cały majątek dłużnika. Jeżeli dłużnik jest osobą prawną, postępowanie upadłościowe obejmuje jedynie majątek należący jedynie do tej osoby prawnej.
Jeżeli dłużnik jest przedsiębiorcą indywidualnym, postępowanie upadłościowe obejmuje również jego majątek osobisty.
Irlandzkie przepisy związane z upadłością są regulowane ustawą o niewypłacalności osób fizycznych i obejmują one trzy różne możliwości.
Wniosek o upadłość konsumencką mogą złożyć zarówno osoby fizyczne w sposób przewidziany w ustawie.
Wierzyciele również mogą złożyć wniosek o postępowanie upadłościowe dłużnika.
Głównym powodem wszczęcia postępowania upadłościowego jest niewypłacalność dłużnika. Bierze się wtedy pod uwagę takie czynniki jak: wielkość zadłużenia, wysokość wypłaty oraz ilość wierzycieli. Następnie składa się wniosek do Trybunału Wysokiego o upadłość własną. Żeby ogłosić upadłość konsumencką bierze się pod uwagę również nieterminowość spłaty zobowiązań, wartość długu, która musi przekraczać wartość majątku o 20000 euro oraz fakt, że dłużnik podjął się próby skorzystania z trzech wyżej wymienionych mechanizmów.
Wniosek o upadłość konsumencką również może złożyć wierzyciel, ale tylko w przypadku, gdy wskaże uzasadnioną przyczynę – wskaże wysokość zobowiązania dłużnika. Po złożeniu wniosku rozpoczyna się postępowanie upadłościowe, w którym jest wyznaczany Syndyk oraz harmonogram spłaty wierzycieli. Od tego momentu syndyk dysponuje całym
majątkiem upadłego, w celu zaspokojenia wierzycieli. Do masy upadłościowej (majątku) należą między innymi: środki pieniężne, konta bankowe, wszelkie pojazdy czy wierzytelności.
Czeskie prawo przewiduje możliwość wszczęcia postępowania o niewypłacalność dla osób fizycznych i prawnych bez względu na to czy prowadzą one działalność gospodarczą czy też nie. Wniosek o upadłość można złożyć wobec każdemu z podmiotów. Nie można natomiast wznieść postępowania o niewypłacalności wobec Skarbu państwa, partii politycznych czy innych podmiotów działających publicznie.
Postępowanie w związku z niewypłacalnością bądź nieuchronną wypłacalnością dłużnika, prawo czeskie przewiduje trzy rodzaje postępowań: upadłość, restrukturyzacja i oddłużenie. Dłużnik jest niewypłacalny wtedy, gdy: ma więcej niż jednego wierzyciela, jego zobowiązania nie są spłacane przez 30 dni oraz nie jest w stanie spłacać zaciągniętych zobowiązań.
Upadłość jest podstawową formą w rozwiązywaniu problemów związanych z niewypłacalnością. Upadłość można ogłosić tylko i wyłącznie na podstawie wniosku. Polega ono na tym, że są wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości w odrębnym orzeczeniu. Ogłoszenie upadłości staje się prawomocne z chwilą umieszczenia go w rejestrze upadłości. Jeżeli dłużnik złożył wniosek o upadłość konsumencką w skład masy upadłościowej wchodzi tak samo jak w prawie polskim cały jego majątek, który posiada on w chwili złożenia wniosku, a także majątek nabyty w trakcie postępowania.
“O ile ustawa nie stanowi inaczej, w skład masy upadłości wchodzą zasadniczo środki pieniężne, rzeczy ruchome i nieruchomości, aporty, książeczki oszczędnościowe, certyfikaty depozytowe i inne formy depozytów, akcje, weksle, czeki lub inne papiery wartościowe, prawa udziałowe, wierzytelności pieniężne i niepieniężne, w tym wierzytelności warunkowe i wierzytelności, które nie stały się jeszcze wymagalne, wynagrodzenie dłużnika, przysługujące mu premie i dochód zastępujący wynagrodzenie należne dłużnikowi z tytułu wykonanej pracy, inne prawa oraz inne składniki majątku posiadające wartość, którą można wyrazić w pieniądzu. W skład masy upadłości wchodzą również odsetki, zyski, pożytki i korzyści związane z wymienionymi powyżej składnikami majątku” – Ustawy nr 182/2006 o upadłości i sposobach jej rozwiązania
Wielka Brytania nie jest już krajem członkowskim z Unii Europejskiej nadal możliwość składania wniosku o upadłość w tym kraju. Prawo Brytyjskie jest dość liberalne i idzie na rękę dłużnikowi. Popularność Wielkiej Brytanii jako państwa, w którym można ogłosić upadłość wynika z faktu, że już po roku od dnia wszczęcia postępowania można je automatycznie zakończyć wynika to z art. 279 prawa upadłościowego. Oznacza to, że upadły staje się wolny od zadłużenia – art. 281 prawa upadłościowego.
Prawo do ogłoszenia upadłości na terenie Wielkiej Brytanii ma każdy jej rezydent. Jedynym kluczowym warunkiem jaki jest wymagany do wszczęcia postępowania upadłościowego jest COMI – Centre Of Main Interests. Oznacza to, że osoba ubiegająca się o upadłość musi mieć Anglii centrum prowadzenia interesów życiowych. Musi więc mieszkać na terenie Wielkiej Brytanii, posiadać stałą prace oraz płacić podatki.
Wniosek o upadłość należy złożyć w formie elektronicznej, koszt takiego wniosku to 680 GBP. Istnieje również możliwość rozbicia tej sumy na raty. Syndyk w postępowaniu sądownym może zająć wszelki majątek oprócz tego, który jest niezbędny do życia. W rzeczywistości w skład masy upadłościowej wchodzą nieruchomości, akcje czy wszelakie dobra luksusowe.
Postępowanie upadłościowe wszczęte od 1 stycznia 2021 r. w państwie członkowskim Unii Europejskiej można uznać w Wielkiej Brytanii na mocy przepisów dotyczących transgranicznej upadłości z 2006 r. oraz przepisów dotyczących upadłości transgranicznej z 2007 r. Przepisy te obejmują wdrożenie Modelowe prawo UNCITRAL dotyczące transgranicznej niewypłacalności i ma już zastosowanie w odniesieniu do postępowań upadłościowych wszczętych poza Wielką Brytanią i UE.
Uznanie zagranicznego postępowania upadłościowego na podstawie transgranicznych przepisów dotyczących niewypłacalności wymaga złożenia wniosku do sądu: sędzia weźmie pod uwagę różne czynniki, takie jak siedziba niewypłacalnego podmiotu, aby ustalić, czy uznanie jest właściwe i zdecydować, jaka pomoc zostanie udzielona zagraniczny zarządca masy upadłościowej.
Istnieją dwa rodzaje upadłości: konsumencka i gospodarcza. Z upadłością konsumencką mamy do czynienia wtedy, gdy osoba fizyczna nie prowadzi działalności gospodarczej. Upadłość gospodarcza dotyczy osób, które prowadzą działalność gospodarczą.
Masą upadłościową nazywamy majątek upadłego od momentu ogłoszenia upadłości oraz w toku postępowania upadłościowego. W skład masy konkretna część upadłościowej wchodzi wynagrodzenie dłużnika, którą wyznacza sąd np. Kwoty niezbędne do utrzymania rodziny upadłego nie podlegają zajęciu. Należy pamiętać, że dłużnikowi musi pozostać kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, które nie podlega zajęciu na podstawie przepisów o egzekucji.
Celem upadłości konsumenckiej jest oddłużenie upadłego, a w dalszej kolejności zaspokajanie jego wierzycieli. Oddłużanie polega na spieniężeniu masy upadłościowej w skład której wchodzi majątek dłużnika oraz wyznaczeniu mu planu spłaty wierzycieli. W przypadku, gdy mamy do czynienia z osobami skrajnie ubogimi lub o trudnej sytuacji zdrowotnej sąd może odstąpić od wyznaczania planu spłaty i od razu umorzyć zobowiązania upadłego.
Właściwym sądem do ogłaszania upadłości konsumenckiej jest sąd rejonowy, który posiada wydział gospodarczy ds. Upadłościowych. Warto również zaznaczyć fakt, że upadły musi złożyć wniosek do sądu zgodnie z jego właściwością miejscową
Tak, ale musi spełniać kilka warunków. Upadłość konsumencką może ogłosić przedsiębiorca, który jest osobą fizyczną oraz prowadzi działalność w formie jednoosobowej albo spółki cywilnej. Drugi warunek jest taki, że działalność przedsiębiorcy musi być wykreślona z CEIDG. Nie można on prowadzić czynnej działalności gospodarczej, jeżeli chce ogłosić upadłość.
Korzyści, które płyną z upadłości konsumenckiej są duże. Po pierwsze i najważniejsze od chwili ogłoszenia upadłości upadły zostaje odciążony psychicznie od zmartwień związanych z problemami finansowymi. Dzięki syndykowi, który spienięża majątek dłużnika, tak aby zaspokoić wierzycieli. Dłużnik “nie szarpie” się już z wierzycielami, obowiązek ten przechodzi na syndyka. Warto również zaznaczyć, że upadły uwalnia się od windykatorów czy komornika. Na sam koniec warto również wspomnieć o tym, że efektem postępowania upadłościowego jest oddłużanie.
Upadłość konsumencka składa się z kilku etapów, które mają na celu oddłużenie upadłego. Pierwszym etapem jest rozpoznanie wniosku upadłościowego. Następnym etapem jest przeprowadzenie postępowania upadłościowego oraz wyznaczenie syndyka oraz masy upadłościowej. Syndyk ma za zadanie opracować listę wierzytelności, zabezpieczyć majątek oraz doprowadzić do upłynnienia tak, aby zaspokoić wierzycieli. Po zaspokojeniu wierzycieli i spłaty wszelkich długów, następuje ostatni etap, w którym dokonuje się obwieszczenia o zakończeniu postępowania upadłościowego, wykreślenia na wniosek upadłego z wszelkich wpisów z ksiąg wieczystych oraz odebranie przez upadłego pozostałości majątku, który nie został spieniężony przez syndyka.
Upadłość konsumencka wiąże się z m. in: - Przejęciem przez syndyka praw do dysponowania majątkiem upadłego na czas trwania postępowania upadłościowego. - Umorzeniem postępowań egzekucyjnych. - Spłatą wszelkich wierzycieli. - Weryfikacją majątku upadłego
Warto zaznaczyć, że osoba która chce ogłosić upadłość konsumencką może zrobić to na dwa sposoby: na tzw. “własną rękę” oraz korzystając z pomocy pełnomocnika (adwokata lub radcy prawnego). Kiedy upadły decyduje się na samodzielnie prowadzenie sprawy koszty takiego postępowania są znikome. Same złożenie wniosku wiąże się z wydatkiem rzędu 30 złotych. Następnie koszty postępowania są chwilowo umarzane – skarb państwa pokrywa koszty, ale to nie znaczy, że nie trzeba będzie ich później uregulować. Często koszty postępowania upadłościowego są wliczone w plan spłaty wierzycieli. Istnieje możliwość całkowitego umorzenia kosztów postępowania upadłościowego.
Na podstawie indywidualnej sytuacji finansowej dłużnika jest opracowywany plan spłaty wierzycieli. O okresie czasu na jaki zostanie ustanowiony plan spłat oraz warunków spłaty wierzycieli decyduje sąd. Następnie projekt planu spłaty jest przekazany do realizacji syndykowi masy upadłościowej. Warto wspomnieć, że sam art. 491 prawa upadłościowego wyznacza nam ramy czasowe w jakich powinno się spłacić wierzycieli. Przyjmuje się, że w przypadku winy upadłego plan spłaty powinien być on ustalany na czas nie dłuższy niż 36 miesięcy. Wysokość raty miesięcznej jest uzależniona tylko i wyłącznie od możliwości finansowych dłużnika.
Na spotkanie z radcą prawnym lub adwokatem, należy zabrać wszelkie dokumenty dotyczące zadłużenia, umowy kredytów czy pożyczek, pisma od komorników czy wierzycieli oraz wyroki sądowe. Im więcej i im bardziej szczegółowe będą te dokumenty, tym adwokat czy radca prawny będą w sprawie skuteczniej wspomnieć w danej sprawie.
Zgodnie z art. 27 ust. 3 ustawy Prawa upadłościowe sąd ma 2 miesiące na rozpoznanie wniosku o upadłość. Z reguły jednak czas oczekiwania jest nieco krótszy.
Tak, przepisy ustawy prawo upadłościowe nie wskazują nigdzie w swojej treści zakazu prawa do oddłużenia przez obcokrajowców. Każda osoba, która spełnia warunki przewidziane w ustawie może złożyć wniosek o upadłość konsumencką.
Rolnik, czyli osoba prowadząca gospodarstwo rolne może ogłosić upadłość konsumencką, ale tylko wtedy, gdy nie jest one jedynym przejawem działalności gospodarczej.