Decyzja jest w twoich rękach, czyli poradnik wyborcy 2023
Głosujemy! Ale kiedy?
Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2023 roku ogłosił, iż w dniu 15 października 2023 roku odbędą się wybory do Sejmu i Senatu Rzeczpospolitej Polskiej.
Oddanie głosu w wyborach jest prawem każdego obywatela, posiadającego czynne prawo wyborcze (czynne prawo wyborcze przysługuje obywatelowi Rzeczpospolitej Polskiej posiadającemu pełną zdolność do czynności prawnych, który nie został pozbawiony tego prawa na mocy wyroku sądu).
Głos każdego obywatela jest ważny! Dlatego w tym wpisie przedstawimy Państwu, jak wygląda procedura wyborów oraz jak oddać ważny głos wyborczy.
Szanowni Państwo, na wstępie pragniemy zaznaczyć, iż niniejszy wpis ma charakter apolityczny, zawarte w nim wskazówki są uniwersalne dla zwolenników każdej opcji politycznej.
Radca Prawny jest zawodem zaufania publicznego, w związku z czym powinien on aktywnie uczestniczyć w edukacji dotyczącej praw obywatelskich, dlatego niniejszy wpis został przygotowany w ramach działalności pro bono prowadzonej przez Kancelarię Radcy Prawnego i Mediatora Paweł Wielkanowski.
Czy głosować każdy może?
Czynne prawo wyborcze to uprawnienie do oddania głosu w wyborach na wybranego przez siebie kandydata.
Prawo to przysługuje każdemu obywatelowi, który w dniu wyborów ukończył 18 lat i nie jest pozbawiany praw publicznych, praw wyborczych lub nie jest osobą ubezwłasnowolnioną.
Czynne prawo wyborcze oznacza, że osoba ma prawo zostać wybrana na dane stanowisko.
Przede wszystkim kandydat do parlamentu musi posiadać bierne prawo wyborcze.
Aby móc być wybranym do Sejmu lub Senatu nie można być skazanym prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego, lub umyślne przestępstwo skarbowe, kandydat nie może być także pozbawiony prawa wybieralności prawomocnym orzeczeniem sądu.
Przyszły poseł powinien w dniu wyborów mieć ukończone 21 lat, z kolei senator powinien mieć ukończone 35 lat.
Gdzie głosować?
Kraj został podzielony na okręgi wyborcze, w których komitety wyborcze wystawiają na listach swoich kandydatów.
Nad prawidłowym przebiegiem wyborów czuwa Państwowa Komisja Wyborcza, której podlegają kolejno okręgowe komisji wyborcze, terytorialne komisje wyborcze i obwodowe komisje wyborcze.
Lokale wyborcze są prowadzone przez obwodowe komisji wyborcze. Jeżeli chcemy sprawdzić gdzie oddać głos możemy to zrobić za pośrednictwem portalu www.mobywatel.pl.
Osoby na stałe przebywające za granicami Rzeczpospolitej Polskiej, aby oddać swój głos powinna zgłosić się zgłosić się do spisu wyborców sporządzanego przez właściwego dla danego kraju konsula.
Więcej na temat oddawania głosu za granicą dowiecie się z filmu przygotowanego przez Państwową Komisję Wyborczą.
Nie ma mnie w domu, czy mogę głosować?
Jeżeli wiesz, że w dniu wyborów nie będziesz obecny w miejscu swojego zameldowania, możesz zagłosować na terenie innej dowolnej komisji obwodowej.
Aby to zrobić, należy w dowolnym urzędzie gminy złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania poza miejscem stałego zamieszkiwania. Uwaga w przypadku wyborów do parlamentu w 2023 roku termin składania wniosków upływa 12 października 2023 roku.
Mając zaświadczenie, obywatel może oddać swój głos w dowolnym wybranym przez siebie lokalu wyborczym.
Więcej informacji znajdziecie tu:
Jak wygląda karta do głosowania?
Wzór karty do głosowania jest ustalany przez uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej.
Aby oddać głos, należy odszukać na karcie wybrany komitet wyborczy i postawić X przy jednym nazwisku kandydata na posła i X przy jednym nazwisku kandydata na senatora.
Zgodnie z wytycznymi PKW znak X to co najmniej dwie linie przecinające się wewnątrz kratki umieszczonej obok nazwiska kandydata.
Poniżej przedstawiamy wzór karty do głosowania, obowiązującej w wyborach do Sejmu i Senatu RP w 2023 roku.
Czy można oddać głos nieważny?
Tak, można oddać głos nieważny. Oddanie takiego głosu oznacza, że we frekwencji wyborczej zostanie uwzględniony nasz udział, jednak nasz głos nie wesprze żadnego kandydata.
Aby oddać głos nieważny, należy przede wszystkim udać się do lokalu wyborczego i pobrać kartę do głosowania.
Kartę należy wrzucić w całości do urny wyborczej. Nie wolno wyrywać z niej elementów ani jej drzeć!
Jeżeli chcemy oddać głos nieważny, należy pamiętać, aby nie postawić przecinających się linii przy nazwisku żadnego kandydata.
Inną metodą oddania głosu nieważnego jest postawienie znaku X przy więcej niż jednym kandydacie.
Cisza wyborcza
Cisza wyborcza jest to okres rozpoczynający się na 24 godziny przed wyborami i trwa do zamknięcia lokalów wyborczych.
Podczas jej trwania niedopuszczalne jest prowadzenie przez polityków kampanii czy nawet publikowanie sondaży wyborczych.
Jest to okres wyciszenia haseł wyborczych i wszechobecnego nakłaniania do oddania głosu na danego kandydata.
Podczas ciszy wyborczej kandydat ma czas, aby samodzielnie rozsądzić na kogo chce oddać swój głos.
Wyniki, czyli kto będzie rządził przez następne 4 lata
Ordynacja wyborcza różni dla wyborów do sejmu i senatu.
Co do zasady prostsze jest określenie wyników wyborów do Senatu RP. W Polsce podczas wyboru senatorów obowiązują jednomandatowe okręgi wyborcze, co oznacza, że przedstawicielem obywateli w Senacie zostaje kandydat, który uzyskał największą liczbę głosów w danym okręgu wyborczym.
Określenie wyników komplikuje się w przypadku wyboru do Sejmu RP. W przypadku tych wyborów wynik określany jest zgodnie z tzw. metodą d’Hondta.
Jak działa ta metoda, najlepiej wyjaśni materiał filmowy przygotowany przez Państwową Komisję Wyborczą.
Szanowni Państwo, jeszcze raz zachęcamy Was do udziału w wyborach. Mamy nadzieję, że przygotowany przez nas poradnik pomoże Wam w uporządkowaniu zawiłości związanych z ordynacją wyborczą.
Do zobaczenia 15 października w lokalach wyborczych!
Zespół Kancelarii Radcy Prawnego i Mediatora
Paweł Wielkanowski
