Czym jest opieka naprzemienna?
Opieka naprzemienna jest sposobem sprawowania opieki nad dzieckiem przez obojga z rodziców. Ten model opieki jest często stosowany w sytuacjach, gdy jedno z rodziców nie jest w stanie poświęcić całego swojego czasu na opiekę nad dzieckiem np. z powodów zdrowotnych bądź pracy.
Model opieki naprzemiennej jest bardzo popularny na zachodzie Europy oraz w Stanach Zjednoczonych. W Polskich przepisach natomiast nie znajdziemy wprost napisanych przepisów, które regulowałyby formę naprzemienna.
Kiedy Sąd ustanawia opiekę naprzemienną?
W przypadku rozwodu Sąd może zdecydować się na taki model w kilku przypadkach takich jak:
- Oboje z rodziców sprawują pełną władzę rodzicielską. W przypadku, jeżeli któreś z rodziców nie posiada pełnej władzy rodzicielskiej, bądź zostanie mu ona odebrana Sąd może nie zgodzić się na przyznanie opieki rodzicielskiej.
- Opieka naprzemienna zostanie tylko i wyłącznie wtedy ustanowiona, kiedy Sąd uzna, że rodzice są w stanie dla dobra dziecka dojść do porozumienia, aby wspólnie wychowywać swoje dziecko, bez ograniczania kontaktu z którymś z rodziców. Co warto również znaczyć, że Sąd we wszystkich przypadkach będzie kierował się dobrem dziecka.
- Jeżeli oboje rodziców dojdzie do porozumienia najlepiej sporządzonego na piśmie, że będą oni działać wspólnie oraz decydować razem o dalszych losach swojego dziecka. Jest to tak zwany plan wychowawczy, który jest przedstawiany przed sądem podczas rozprawy rozwodowej.
Model opieki naprzemiennej sprawdza się tylko wtedy, gdy pomiędzy rodzicami nie ma żadnego konfliktu. Opieka naprzemienna wymaga w praktyce bardzo dużego nakładu pracy oraz sumiennego rozplanowania zadań i obowiązków, aby współpraca między rodzicami dziecka była jak najlepsza. Zaletą tego modelu opieki jest fakt, że dziecko ma równe relacje z obojgiem rodziców, dzięki temu łatwiej jest mu się oswoić z nową sytuacją. Należy też zwrócić uwagę, że każde z rodziców ma możliwość do budowania relacji ze swoim dzieckiem.
W sytuacji, gdy rodzice zdecydują się na opiekę naprzemienną warto było by udać się do adwokata bądź radcy prawnego specjalizującego się w prawie rodzinnym w celu uzyskania porady oraz informacji dotyczącej uzyskania tego typu modelu sprawowania opieki na rozprawie sądowej.
Prawa rodziców podczas opieki naprzemiennej
Gdy mamy do czynienia z opieką naprzemienna oboje rodziców zarówno ojciec , jak i matka dziecka mają te same prawa i te same zasady do opieki nad swoim dzieckiem.
Decydują ono wspólnie w ważnych sprawach dziecka takich jak: edukacja, zdrowie czy otoczenie. Opieka naprzemienna jest o tyle skomplikowanym modelem opieki, ponieważ wymaga ona od rodziców, którzy są po rozwodzie daleko idącej współpracy, a jak sami wiemy przeważnie ciężko odstawić emocje i dawne winy, aby przejść do normalnego życia. Dlatego też model ten jest mało popularnym rozwiązaniem. Warto również opracować dokładny schemat działania, który pozwoli rodzicom dziecka na wyrobienie sobie pewnych nawyków, które ułatwią komunikację między nimi. W takim celu najlepiej ustalić dni spotkań, w który dzień dziecko ma być u którego z rodziców.
Opieka naprzemienna, a alimenty
Na wstępie trzeba wyraźnie zaznaczyć, że fakt sprawowania przez oboje rodziców pieczy nad dzieckiem nie umarza obowiązku alimentów wobec dziecka. Prawo polskie również, możemy znaleźć informację, że obowiązek alimentacyjny rodziców do ponoszenia wydatków związanych z utrzymaniem i wychowaniem dziecka/dzieci jest niezależny od tego, gdzie ono się znajduje.
Na rozprawach rozwodowych Sąd często ogłasza w swoich postanowieniach, że koszty utrzymania, wychowania dziecka będą dzielone na dwoje rodziców, czyli każde z rodziców będzie miało swój wkład finansowy w utrzymanie ich dziecka. Nie określa on jednak z reguły konkretnych kwot dla każdego z rodziców. Informuje jednak, że obowiązkiem każdego rodzica jest utrzymanie oraz wychowanie swojego dziecka do ukończenia przez niego pełnoletności.
Ten sposób rozwiązania sprawy niesie wiele dobrego dla obojga rodziców, ponieważ mogą oni dzielić się na pół wydatkami na dziecko.
Dodatkowo każdy większy czy nieoczekiwany wydatek mogą razem rozplanować oraz przeznaczyć wspólnie na to pieniądze. Natomiast jeżeli do takiego porozumienia nie dojdzie Sąd jest zmuszony do orzeknięcia o dokładna wysokość alimentów oraz rodzica, który będzie musiał płacić te alimenty. Przy czym warto podkreślić, że bierze on wtedy pod uwagę różne aspekty takie jak: możliwości finansowe danego z rodziców oraz ilość spędzonego czasu z każdym z rodziców. Wysokość alimentów jest ustalana indywidualnie do każdej sprawy. Bierze się wtedy pod uwagę potrzeby dziecka do możliwości finansowych rodzica – jeżeli zachodzi duża różnica majątkowa pomiędzy rodzicami Sąd w większości przypadkach może zarządzić większe alimenty na rzecz rodzica, który jest w gorszej sytuacji finansowej.
Wady i zalety opieki naprzemiennej
Opieka naprzemienna jak zresztą każdy model opieki posiada swoje wady jak i zalety, a o to kilka z nich:
Zalety opieki naprzemiennej:
- Kontynuacja opieki: po postanowieniu przez Sąd opieki naprzemiennej, każde z rodziców ma takie same prawa opiekuńcze oraz wpływ na rozwój dziecka. Jest to szczególnie ważne dla dziecka, które może ciężko odnajdować się w nowej sytuacji jakim jest zakończenie małżeństwa przez rodziców.
- Podział obowiązków: model opieki naprzemiennej przy dobrym porozumieniu ze strony rodziców, pozwala na podział obowiązków między opiekunami. Każde z rodziców ma taki sam wpływ na kształtowanie i wychowanie ich dziecka. Dzięki skutecznemu podziałowi zadań obowiązki opiekuńcze mogą być bardziej równomiernie rozłożone.
- Wsparcie emocjonalne: w pierwszych miesiącach po rozwodzie ważne jest wsparcie emocjonalne oraz zrozumienie dziecka, albowiem musi ono dostosować się do nowej sytuacji, która nie jest łatwa szczególnie na początku. Ważne jest więc, żeby miało ono wsparcie od obojga rodziców. Dzięki opiece naprzemiennej władza rodzicielska jest rozłożona równomiernie przez Sąd i dziecko ma możliwość kontaktu z obojgiem swoich rodziców.
- Elastyczny czas: pozytywnym aspektem opieki naprzemiennej jest również to, że rodzice mogą wymieniać się opieką nad swoim dzieckiem oraz dostosowywać ją do swoich grafików w pracy. Przy dobrej komunikacji pomiędzy rodzicami jest to o tyle dobra sprawa, że jeżeli któremuś coś wypadnie zawsze może liczyć na siebie.
Wady opieki naprzemiennej:
- Przemieszczanie się “z domu do domu”: częsta zmiana otoczenia może źle wpływać na samopoczucie dziecka, im częściej będzie ono zmieniane tym trudniej dziecku będzie się odnaleźć w nowych sytuacjach i środowiskach.
- Niedoskonała komunikacja: głównym wyzwaniem jest utrzymanie stałej i skutecznej komunikacji między rodzicami dziecka. Wiele rodziców napotyka spore problemy w skutecznym przekazywaniu sobie ważnych informacji, harmonogramów czy zasad dotyczących wychowania. Brak dobrej komunikacji może doprowadzić do zamieszania, a co za tym idzie do częstych kłótni.
- Brak spójności w opiece: opieka naprzemienna może doprowadzić do braku spójności w rutynach czy zasadach obowiązujących w domu. Każde z rodziców może mieć zupełnie inne metody wychowania dziecka, co może źle wpływać na jego stabilność psychiczną i emocjonalna. Brak spójności może również utrudnić dziecku dostosowywanie się do określonych zasad i ograniczeń. Dlatego też ważne jest, aby wprowadzić i przestrzegać wspólne zasady, aby rodzicom i dziecku łatwiej funkcjonowało się w rodzinie.
